Musea en rechtsgeschiedenis

Rechtsgeschiedenis krijgt in sommige algemene musea zeker aandacht. Wereldwijd is er een aantal musea speciaal gewijd aan rechtshistorische onderwerpen. Vooral de strafrechtsgeschiedenis krijgt daarbij aandacht, maar er zijn ook musea die zich richten op bijvoorbeeld de geschiedenis van belastingen, douane, de politie, rechtbanken en de advocatuur. Ook zijn er oude gevangenissen die tegenwoordig als museum toegankelijk zijn. Zelf verzamelden enkele rechtshistorici papyri, reden om ook hieraan aandacht te besteden. Sommige musea zijn alleen op afspraak te bezichtigen of openen slechts één keer per jaar de deuren voor belangstellenden. Voorwerpen en gebouwen zijn echter sterk beeldbepalend voor de perceptie van recht en gerechtigheid, en daarom de aandacht meer dan waard.

Waar mogelijk zijn musea naar onderwerp geordend. Soms zijn ook overkoepelende organisaties genoemd. Voor zover aanwezig wordt vermeld of er virtuele tentoonstellingen, een online catalogus of andere vormen van digitalisering zijn. Voor het overige is het lastig om een zinvolle ordening te maken. Er is daarom gekozen voor een alfabetische ordening naar land. De lijst is zeker niet compleet. Gegevens over ontbrekende musea zijn welkom. Ter aanvulling wordt ook verwezen naar enkele internationale museumfederaties.

Argentinië

  • Museo Sitio de Memoria ESMA, Buenos Aires – tijdens de Argentijnse militaire dictatuur was de Escuela de Mecánica de la Armada de locatie van een detentie- en martelcentrum

Australië

België

Brazilië

Canada

Chili

Colombia

Cuba

  • Presidio Modelo – een voorbeeld van een gevangenis gebouwd naar het panopticummodel

Duitsland

Frankrijk

 Griekenland

Hong Kong

Hongarije

Ierland

Italië

Japan

Maleisië

Nederland

Nieuw-Zeeland

Oostenrijk

Paraquay

Roemenië

Spanje

Verenigd Koninkrijk

Verenigde Staten

Zuid-Afrika

Zwitserland

Belasting- en douanemusea

Geldmusea

Op de portalsite Numismatik van Benedikt Zäch vindt u verwijzingen naar vele geldmusea, en op Hendrik Maekeler’s website is nog meer te vinden. Het voormalige Geldmuseum in Utrecht was de spil van het International Numismatic Libraries Network (INNL). De muntencollectie bevindt zich nu in de Nationale Numismatische Collectie van De Nederlandse Bank in Amsterdam, met een eigen database. Op het digitale portaal KENOM: Virtuelles Münzkabinett heeft een aantal Duitse culturele instellingen historische muntcollecties gedigitaliseerd.

Bankmusea

Er is meer te vinden, te beginnen via de links van Roy Davies, Exeter

Verzekeringsmusea

Papyri

Een selectie van gedigitaliseerde collecties, alfabetisch geordend op land

De website van het Papyrologisch Instituut van de Universiteit Leiden, in 1935 opgericht door drie rechtshistorici, is een prima startpunt voor papyrologie, met een virtuele tentoonstelling en ook de belangrijkste links naar portals. De site van de Association International des Papyrologues (Université Libre, Brussel) heeft een zeer uitgebreide linkscollectie over papyri en papyrologie. Vooral Papyri.info helpt om snel tekstedities en afbeeldingen van papyri te vinden. Het Trismegistos portaal met subdomeinen biedt eveneens veel, volledige toegang alleen voor gelicentieerde gebruikers.

Algemene informatie, portals en overzichten

De Engelse Wikipedia heeft een uitgebreide lijst van als museum ingerichte gevangenissen wereldwijd, met nadruk echter op het Verenigd Koninkrijk en Noord-Amerika. Amerikaanse musea in historische panden, waaronder gerechtsgebouwen en gevangenissen, kan men zoeken in het National Register of Historic Places, een service van de U.S. National Park Service.

De International Commission for University Museums and Collections, een onderdeel van de International Council of Museums, houdt een database bij met daarin verschillende musea voor criminologie, verzamelingen voor forensische geneeskunde en een aantal oude universiteitsgevangenissen, deze laatste vooral in Duitsland.

In de Federation of International Human Rights Museums werkt een aantal musea op het gebied van mensenrechten, de geschiedenis van slavernij en volkerenmoord samen. Een grote groep musea van vergelijkbare aard is verenigd in de International Coalition of Sites of Conscience. De website Gedenkorte Europa 1939-1945 biedt links naar meer overzichten van gedenkplekken. Voor Latijns Amerika en de Caraïben is er het Red de Sitios de Memoria Latinoamericanos y Caribeños.