Digitale archieven

De informatie over Europese archieven staat sinds maart 2024 op een aparte pagina

Bijna alle archiefdiensten, met name ook de regionaal-historische centra, presenteren zich niet alleen al sinds jaren online, maar digitaliseren ook archiefmateriaal in de eigen collecties. Het is vrij lastig om hierop goed zicht te krijgen, en dan ook nog te selecteren wat mogelijk van belang is op deze website. Vaak hebben archieven beeldbanken met daarin voornamelijk audiovisueel materiaal. Gelukkig zijn er wel enige overzichten van archieven per land en zelfs wereldwijd. Soms maken digitale archiefcollecties deel uit van een portal met digitale collecties voor een stad, provincie of streek. Wellicht noem ik die collecties dan op de algemene pagina over digitale collecties. Soms bezitten bibliotheken ook archiefcollecties, vandaar dat het zinnig kan zijn om ook te kijken bij digitale bibliotheken. Het naar continenten geordende overzicht voor ruim honderd landen zal vaak onvolledig blijken, maar ik streef toch naar een zekere volledigheid, in ieder geval bij de overzichten en portalsites. Ook voor deze pagina zijn commentaar, aanvullingen, tips en attenderingen op niet werkende links welkom!

Voor één onderwerp, archieven en de Eerste Wereldoorlog, heb ik op mijn blog Digital 1418 een ruime keus aan digitale collecties bij en van archieven bijeengebracht. Soms zijn er lopende crowdsourcing projecten rond rechtshistorische bronnen en vraagstellingen die naar hun aard nu nog de transcriptie en/of indicering van bronnen betreffen. Op de pagina over paleografie vermeld ik de belangrijkste platforms voor dit soort projecten.

Behalve gedigitaliseerde archiefcollecties presenteer ik hier allereerst archievenoverzichten en online toegangen tot archiefinventarissen, zodat men zich realiseert dat lang niet alle archiefstukken die bij archiefdiensten worden beheerd, beschreven en geordend. gedigitaliseerd zijn of kunnen worden. Ordening en beschrijving van een archiefcollectie en de context ervan gaan vooraf aan eventuele digitalisering. Sommige algemene overzichten zijn buitengewoon informatief, maar soms worden zelfs klassieke sites verwijderd, en blijven er slechts gearchiveerde versies over. Misschien blijkt deze pagina slechts een opstap naar een soort Digital Archive Register op nationaal of internationaal niveau of een thematische variant daarvan, maar zonder bouwstenen komt men niet verder. Ook omdat precieze links als uitkomsten van (nationale) digitaliseringsprojecten soms niet of onduidelijk worden aangegeven, ben ik aan deze pagina begonnen. Omdat alleen onder licentie raadpleegbare bestanden met digitale archiefcollecties tamelijk eenvoudig te vinden zijn, beperk ik me hier tot collecties in open access.

In het Nederlandse taalgebruik kan een archief zowel een archiefdienst als een archiefcollectie betekenen. Een archiefcollectie wordt ontsloten en beschreven in een inventaris, ook wel toegang genoemd. In het Engels kunnen de termen papers en zelfs manuscripts beide op archiefstukken slaan. Voor de internationale terminologie is raadpleging van de Multilingual Archival Terminology van de International Council on Archives (ICA) zeer aan te bevelen. Als afsluiting is er een aantal links over standaards, terminologie, archiefverenigingen en archieftijdschriften.

Vanwege de omvang en de moeilijkheid om een in alle opzichten juiste indeling te maken in één lijst is er voortaan ook een handig met tags doorzoekbare Zotero versie, met daarin tot nu toe wereldwijde en algemene organisaties en links voor Afrika, Azië en het Midden-Oosten, en de Pacifische regio.

De omvang en rijkdom van instellingen in Europa met archiefcollecties en vooral ook de wens om goed overzicht te houden droegen begin 2024 ertoe bij om de informatie verplaatsen naar een aparte subpagina Europese archieven.

Algemene organisaties

Wereld

Verenigde Staten en Verenigd Koninkrijk

  • ArchiveFinder, Chadwyck – een commerciële database met daarin ArchivesUSA en NIDS UK/Ireland, zie echter beneden voor vrij toegankelijke overzichten

Afrika

Benin

Egypte

Eritrea

Ethiopië

Ghana

Ivoorkust

Kaapverdische eilanden

Kenia

Madagascar

Marokko

Malawi

Mozambique

Namibië

Nigeria

São Tomé en Principe

Senegal

Swaziland

Tunesië

Zuid-Afrika

Amerika

Latijns-Amerika

Argentinië

Aruba

Bahamas

Barbados

Bermuda

Bolivia

Brazilië

De archiefgidsen van de Mauritiana reeks over de Nederlandse geschiedenis in Brazilië in de zeventiende eeuw en soortgelijke gidsen voor archieven in Frankrijk, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Ierland, en in de Verenigde Staten zijn online te vinden in de digitale bibliotheek van de Biblioteca Nacional (zoek op arquivos; PDF’s).

Canada

Chili

Colombia

Costa Rica

Cuba

Curaçao

Dominicaanse Republiek

Ecuador

El Salvador

Guatemala

Haïti

Jamaica

Kaaimaneilanden

Mexico

Nicaragua

Panama

Paraguay

Peru

Puerto Rico

Suriname

Trinidad en Tobago

National Archives of Trinidad and Tobago

Uruguay

Venezuela

Verenigde Staten van Amerika

De Bodleian Libraries, Oxford, bieden een online gids aan voor onderzoek met archiefcollecties bij bibliotheken en archieven in de VS.

Australië en Nieuw-Zeeland – Oceanië

Australië

Nieuw-Zeeland

Oceanië

Azië

Armenië

Azerbeijan

Bangladesh

Bhutan

  • Druk Gyelyong Pedzö [National Library and Archives of Bhutan], Thimphu – interface Dzongka en Engels

Cambodja

China

Op de website Resources for the history of the People’s Republic of China is een becommentarieerde lijst van archieven te vinden, met nog meer nuttige informatie.

Filippijnen

Georgië

Hong Kong

India

Indonesië

Irak

Israël

Japan

Kazachstan

Kirgizië

Libanon

Macau

Maleisië

Mongolië

Myanmar

Nepal

Oezbekistan

Oman

Pakistan

Rusland

Voor Moskou en St. Petersburg verscheen recent het boek van Patricia Kennedy Grimsted, Archives in Russia. A Directory and Bibliographic Guide to Holdings in Moscow and St. Petersburg (Londen, etc., 2016). Eerder publiceerde zij Archives and Manuscript Repositories in the USSR: Ukraine and Moldavia, I: General Bibliography and Institutional Directory (Princeton, NJ, 1988),

Singapore

Sri Lanka

Taiwan

Thailand

Turkije

  • Devlet Arsivleri Genel Müdüdürlügü (Nationaal Archief van Turkije) – met daarbij het belangrijke Ottomaans Archief (Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı); toegang tot zoeksysteem na registratie, interface Turks, Arabisch, Engels en Frans – er is een eigen online publicatiereeks in open access, met onder andere een gids voor het Ottomaans Archief (Turks, 2017)
  • Turkish Archives and Libraries, FamilySearch – een geordend en becommentarieerd overzicht van een aantal belangrijk instellingen
  • Archives in Turkey, Suna Kiraç Library, Koç University, Istanbul – een gids voor twaalf instellingen met archiefcollecties
  • Arsivler, Sakarya Universitesi – een heel korte lijst tussen veel uitgebreidere lijsten voor andere instellingen als (digitale) bibliotheken
  • Disisleri Bakanligi Arsivi [Turkish Diplomatic Archives], Ankara – met links naar de archieven van enkele ministeries en de belangrijkste staatsarchieven; interface Turks en Engels
  • Arsiv, Türk Tahir Kurumu [Turks Historisch Genootschap], Ankara – met documenten uit de 19e en 20e eeuw over het laat-Ottomaanse rijk en de vroege republiek
  • Kizilay Tarih (Geschiedenis van de Turkse Halve Maan), Ankara – het archief ende bibliotheek van het Turkse Rode Kruis
  • Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı (Women’s History Library and Documentation Center), Istanbul – met een aantal archiefcollecties
  • Topkapi Sarayi Müzesi Arsiv, Istanbul – informatie over het archief met Ottomaanse documenten wordt alleen in het Turks vermeld; zie verder de algemene onderzoekspagina
  • Archives, SALT Research, Istanbul -bij dit onderzoeksinstituut voor architectuur, kunst, economie en geschiedenis zijn zeer diverse digitale archief- en andere collecties te vinden

Verenigde Arabische Emiraten

Zuid-Korea

Digitale archiefcollecties

– alfabetisch op werelddeel en land geordend

Algemeen

Afrika

  • African Digital Research Repositories, International African Institute, School of Oriental and African Studies, Londen – een zeer rijk overzicht van digitale bibliotheken met ook enige digitale archieven
  • Slave Societies Digital Archive (voorheen Ecclesiastical and Secular Sources for Slave Societies), Vanderbilt University – digitale collecties met archiefstukken uit Brazilië, Colombia, Cuba, Spaans Florida en de Afrikaanse havensteden Ouidah en Luanda

Egypte

Liberia

Marokko

  • The Rabat Genizah Project, Lewis & Clark College, Portland, Oregon, en Musée du judaïsme Marocain, Casablanca – gedigitaliseerde judeo-marokkaanse documenten

Namibië

  • Namibian Digital rchive, Polytechnic of Namibia, Utah Valley University en National Archives of Namibia – gedigitaliseerde archiefcollecties, foto’s en boeken

Rwanda

Sierra Leone

  • Sierra Leone Collection, University of Illinois at Chicago – documenten over de Sierra Leone Company en Britse acties tegen slavernij eind achttiende eeuw

Soedan

  • Sudan Archive, Durham University Library – officiële documenten, papieren van hoge beambten en staatsbladen

Zuid-Afrika

Amerika

  • Our Americas, Rice University, University of Maryland en Instituto Mora (Mexico) – een project met gedigitaliseerde archiefcollecties over de koloniale geschiedenis van Amerika
  • Online publications, New Netherland Institute, Albany, NY – bij een aantal gedigitaliseerde edities en vertalingen van documenten over de Nederlandse aanwezigheid in New York en in de Caraïben zijn er ook gedigitaliseerde archiefstukken, bijvoorbeeld voor de Curaçao Papers

Latijns Amerika

Argentinië

  • MEMORar: Fondos documentales históricos, Ministerio de Cultura – een portalsite voor het zoeken naar (gedigitaliseerde) documenten in Argentijnse archieven, bibliotheken en musea
  • Argentina Declassification Project, Office of the Director of National Intelligence – een digitale collectie met voorheen geheime Amerikaanse documenten over de dictatoriale periode, 1975-1984

Brazilië

Canada

Chili

Colombia

  • Negros y Esclavos – een online gids voor gedigitaliseerde archiefstukken in vier Colombiaanse archieven over slavernij en Afro-Amerikanen; interface Spaans en Engels

Cuba

Dominicaanse Republiek

Guatemala

  • Digital archive, Archivo Historico de la Policia Nacional, University of Texas at Austin – documenten uit de periode 1960 tot 1990, ontdekt in 2005

Martinique

  • Banque Numérique des Patrimoines Martiniquais, Collectivité Territoriale de Martinique en Direction régionale des Affaires Culturelles – een digitaal erfgoedportaal met registers voor burgerlijke stand, archiefdocumenten, afbeeldingen, boeken en archeologische objecten; interface Frans en Engels

Mexico

Panama

  • Panama and the Canal, University of Florida Libraries en Panama Canal Museum – drie gedigitaliseerde collecties

Peru

Puerto Rico

Suriname

  • Archieven online, Nationaal Archief Suriname, Paramaribo – 35 online inventarissen met gedigitaliseerde archivalia
  • Slavenregisters, Nationaal Archief Suriname en Nationaal Archief, Den Haag

Verenigde Staten

Australië en Nieuw-Zeeland

Australië

Oceanië

Nieuw-Zeeland

Azië

Midden-Oosten

Afghanistan

  • Afghan Media Resource Center, Peshawar – Internet Archive – het AMRC is actief sinds 1987, het digitale archief bevat ruim 100000 items

Armenië

  • Krikor Guergerian Archive, Clark University, Worcester, MA, en Armenian Patriarchate of Jerusalem Archive – de kern van dit archief is de gedigitaliseerde collectie Ottoman materials met archiefstukken van processen tussen 1919 en 1921 na de Armeense genocide

Cambodja

China

Filippijnen

  • Philippine Archives Collection, Philippine Veterans Affair Office, Quezon City, en NARA, Maryland Branch – documenten over de militaire strijd tijdens de Tweede Wereldoorlog

Hong Kong

  • Online holdings, Government Record Services – drie digitale collecties en drie online tentoonstellingen
  • Hong Kong Memory – een portal voor gedigitaliseerde erfgoedcollecties
  • Municipal Council Archives, Hong Kong Public Libraries – zo’n 48000 items van de gemeenteraad tussen 1965 en 2000
  • Land Deeds Collection, The Chinese University of Hong Kong Library – 160 documenten over overdracht van land en zes visserijregisters, midden 17e tot midden 20e eeuw
  • Open Public Records of the UK National Archives, The Chinese University of Hong Kong Library – tientallen gedigitaliseerde documenten uit verschillende archiefcollecties
  • Sheng Xuanhei Archive, The Chinese University of Hong Kong Library – documenten en transcripties van een zeer invloedrijke handelaar en politicus (1844-1916) die veel vernieuwingen in gang zette
  • Elsie Tu Digital Collection, Hong Kong Baptist University – lezingen en publicaties van een wetenschapper die de politieke en juridische ontwikkelingen kritisch volgde
  • HKBU Corpora, Hong Kong Baptist University – twee linguïstische corpora, het Corpus of Political Speeches (1789-2015) en The Chinese/English Political Interpreting Corpus (1997-2017), met in beide toespraken uit de Verenigde Staten, Hong Kong en China

India

Indonesië

Irak

  • Iraqi Jewish Archive, National Archives and Records Administration – in 2003 werden zo’n 2700 boeken en tienduizenden documenten gevonden in het hoofdkwartier van de Iraaks geheime dienst; met een virtuele tentoonstelling

Iran

  • Women’s Worlds in Qajar Iran, Harvard University – foto’s en (juridische) documenten van en over vrouwen in Perzië uit het tijdvak 1796-1925; interface Engels en Farsi

Japan

Libanon

  • Digital Collections, American University of Beirut – zowel gedigitaliseerde boeken en tijdschriften als ook documenten en oral history

Macau

  • Memórias de Macau – een portal voor het culturele erfgoed van Macau, met gedigitaliseerde archiefstukken, boeken, afbeeldingen en museale objecten; interface Portugees en Chinees

Nepal

Rusland

  • Berestjanye gramoty (Berkebastteksten) – zo’n duizend teksten in Oudrussisch, vooral uit Novgorod tussen de 11e en 15e eeuw
  • Stalin Digital Archive, Yale University Press en Russian State Archive of Social and Political History – met een nuttige verzameling links voor relvante instituten; toegang na registratie
  • Документы Советской Эпохи (Documenten van het Sovjettijdperk), Russische Staatsarchiefdienst – het digitale archief van de Komintern (Communistische Internationale), interface Russisch; er is een gebruikersgids op Hatful of History
  • Communist International (Comintern) Archives Project, European Reading Room, Library of Congress en Russian State Archives for Social and Political History (RGASPI), Moskou – een database met 1 miljoen gedigitaliseerde bladzijden van de ca. 20 miljoen pagina’s van documenten in dit archief
  • History of Russia in Photographs, Moscow Multimedia Art Museum – foto’s uit de 19e en 20e eeuw
  • Prokudin-Gorskii Collection, Library of Congress – de beroemde collectie vroege kleurenfoto’s uit het tijdvak 1905-1915

Singapore

Taiwan

Tibet

Turkije

Zuid-Korea

Overige links